گوشی ایمنی

درصورت وجود سروصدای بسیار زیاد و بیش­از حد در محیط کار، امکان کاهش شنوایی و آسیب سیستم شنوایی افراد به طور قابل ملاحظه‌ای به وجود می ‌آید. چاره چیست؟

بهتر است این نکته را بدانید که عامل صوت جزء یکی از بزرگترین عوامل زیان‌آور و مضر در فضای کار و فعالیت محسوب می‌ شود. کاهش حس شنوایی و در موارد بالاتر و شدیدتر ازدست دادن سیستم شنوایی از جمله بیماری‌های رایج‌ در گروهی از مشاغل‌ پرخطر محسوب می‌ گردد.

اولین قدم برای جلوگیری از این آسیب‌ها کم نمودن میزان و شدت سروصدا و بعد از آن، کاهش تماس افراد با اصوات بالا به صورت تغییر وضع شغلی کارکنان امکان‌پذیر می ‌باشد.

اما به هرحال این امکان وجود دارد که اقدامات فوق در عمل قابل اجرا نباشد. در این صورت پای استفاده از ابزار و لوازم حفاظت سیستم شنوایی به میان می ‌آید و مجموعه برنامه‌ها و قواعد حفاظت سیستم شنوایی(HCPs) تهیه و ارائه می ‌گردد. این برنامه‌ها و قوانین به صورت شناسایی افراد شاغل در معرض خطر، کاهش تماس با صوت‌های آسیب‌زا، اندازه‌گیری و تخمین مقدار صوت در فضای کار، استفاده و بکارگیری انواع مختلف ابزار حفاظت شنوایی، آموزش‌های دوره‌ای در کارکنان و مصرف‌کنند‌گان این ابزارها، ایجاد حس انگیزه و تمایل به استفاده از این وسایل و تجهیزات در کارکنان، برگزاری آزمون‌های اولیه و دوره‌ای تست شنوایی کارکنان محیط‌های پرخطر، حفظ سوابق در پرونده‌های افراد و همچنین نظارت بر اجرای درست این قواعد می ‌باشد.

علی­رغم موثر و کاربردی بودن یک به یک این برنامه‌ها ولی همچنان استفاده از تجهیزات حفاظت سیستم شنوایی مهمترین و بهترین راه پیشگیری از انواع مختلف آسیب‌های شنوایی می ‌باشد.

برحسب مجموعه‌ی دستورالعمل‌هایی که براساس قانون کار مشخص گردیده است، در صورتی که افراد در محیط کار و فعالیت خود در معرض اصوات بالای ۸۵ دسیبل باشند، لزوم استفاده از تجهیزات حفاظت شنوایی لازم و ضروری می ‌گردد.

انتخاب مناسب و همچنین بکارگیری درست و متناوب از این تجهیزات از عوامل موثر در کاهش آسیب رسیدن به سیستم شنوایی افراد می‌ باشد.

در این مقاله سعی شده تا با انواع تجهیزات محافظ شنوایی و مجموعه راه‌های بکار بردن آنها تا حدودی آشنا شویم.

مدل‌های مختلف از تجهیزات و ابزار حفاظت سیستم شنوایی:
ازجمله‌ رایج‌ترین و مهمترین این ابزارها می‌ توان به توگوشی یا ایرپلاگ، نیمه ایرپلاگ، کلاه ایمنی، روگوشی یا ایرماف‌ها اشاره داشت که در ادامه به معرفی و بررسی هریک از آنها می ‌پردازیم.

ایرپلاگ یا توگوشی:
محل قرارگیری این مدل گوشی‌های محافظتی که اغلب از جنس لاستیک، پلاستیک‌هایی با خاصیت منبسط شدن، فایبرگلاس‌های بسیار نازک و ظریف، اسفنج وینیل و یا پنبه آغشته شده به واکس می‌ باشند در داخل گوش و در بخش مجرای خارجی قرار گرفته می ‌شوند.

امروزه ایرپلاگ‌ها در سایزهای مختلفی تولید می‌ شوند بنابراین براحتی می‌توان اندازه و سایز دلخواه و متناسب با گوش خود را خریداری نموده و آن را استفاده نماییم.

به هنگام استفاده و بکار بردن این مدل گوشی حفاظتی، به طور میانگین ۱۵ تا ۳۰ دسیبل از میزان شدت و بلندی اصوات کاسته می شود.

انواع مختلف گوشی‌های حفاظتی ایرپلاگ
انواع مختلف گوشی‌های ایرپلاگ در مدل‌های ازپیش ساخته، شکل‌پذیر و همچنین در مدل قالب سفارشی موجود می ‌باشد.

توگوشی‌های مدل از پیش ساخته:
این گوشی‌های حفاظتی که اغلب از جنس فوم، سیلیکون نرم و همچنین فایبرگلاس تولید می ‌شوند در تعداد و اندازه‌های مشخص و محدودی برای مجراهای گوش افراد مختلف تولید گشته و قابل استفاده می ‌باشند.

توگوشی‌هایی در مدل قالب سفارشی:
این مدل توگوشی‌های یکبار مصرف اغلب از جنس مواد نرم و یا الیافی با خاصیت شکل‌پذیری بالا ساخته و تولید می‌ گردند به‌طوری‌ که قابلیت شکل‌گیری متناسب با مجاری گوش افراد مختلف را دارا هستند.

مزایا و فواید ایرپلاگ‌ها یا توگوشی‌‌ها:
عدم ایجاد تداخل و مزاحمت در هنگام استفاده و بکاربردن سایر لوازم و ابزارهای محافظتی مانند: ماسک، کلاه و….
برخورداری از قیمت پایین و همچنین در دسترس بودن آن.
خاصیت سبکی، اندازه‌ی کوچک و همچنین برخورداری از قابلیت حمل و جابجایی آسان.
قابلیت استفاده حتی برای زمان‌های بالا در تمامی محیط‌ها و فضاهای کاری بسته، مرطوب و همچنین گرم.
معایب استفاده از ایرپلاگ‌ها:
نظارت بر مصرف درست و صحیح آن­ از فاصله‌ی دور، سخت می ‌باشد.
درصورت بروز عفونت و یا خروج هرگونه ترشحی از گوش، دیگر قابل استفاده نیستند.
در مقایسه با مدل‌های ایرماف‌، میزان کمتری از نگهداری و حفاظت را برای اشخاص و کارکنان فراهم می ‌آورند.
در افرادی که درگیر التهاب و یا پارگی پرده گوش هستند، منع استفاده و مصرف دارد.
از دوام و عمر پایینی برخوردار می ‌باشند.
طرز استفاده از آن مهارت افراد و کارکنان را می‌ طلبد. قرارگیری آن در گوش نسبتاً مستلزم صرف زمان می ‌باشد.
نیمه ایر‌پلاگ:
این مدل گوشی‌های محافظ، اغلب در یک اندازه که متناسب با گوش اکثر افراد نیز می ‌باشند، تولید می ‌گردند.به این صورت که دو ایرپلاگ بوسیله‌ی یک سربند محکم بهم وصل شده‌اند و محل قرارگیری آنها در بخش انتهایی مجرای گوش می‌ باشد.

کلاه ایمنی حفاظت کننده‌ی گوش:
این مدل کلاه‌ها بسیار مناسب برای محیط‌های کاری که هم میزان اصوات بلند در آن زیاد بوده و هم امکان آسیب‌ به سر به دلیل سقوط و برخورد اجسام وجود دارد هستند. ناگفته نماند که کلاه ایمنی حفاظت کننده‌ی گوش از دسته‌ی ایرماف‌ها می ‌باشد.امروزه این مدل کلاه‌های ایمنی برای اکثر مشاغل ازجمله خلبان‌ها نیز ساخته و عرضه می‌ گردد تا علاوه­برحفظ قسمت مغز، از انتقال صوت‌های بالا به گوش نیز تا حدود زیادی جلوگیری شود.

ایرماف یا روگوشی:
این مدل گوشی‌های حفاظت­کننده‌ی سیستم شنوایی، از لحاظ شباهت همانند هدفون‌ها هستند به‌ گونه‌ای که قسمت خارجی و بیرونی گوش را کاملاً پوشانده و به اندازه‌ی ۱۵ تا ۳۰ دسی‌بل از شدت اصوات را نیز کاهش می ‌دهند. دقت نمایید که هنگام خرید حتماً کیفیت مطلوب آن را در نظر بگیرید تا بتواند عملکردی درست و مفید برای حفاظت از سیستم شنوایی شما داشته باشد. ساختار ایرماف‌ها اکثراً به این صورت می ‌باشد که توسط یک سربند، فنجان‌های خارجی مستحکم کنار هم نگه داشته شده و در کناره‌های گوش بالشتک‌ها و کاهنده‌های صدا قرار داده می ‌شوند.

مزایا و فواید ایرماف‌ها:
ایرماف‌ها برای افرادی که پارگی پرده گوش دارند نیز قابل استفاده می ‌باشند.
برای تمامی افراد با سایز مجرای گوش‌ مختلف قابلیت استفاده و مصرف دارند.
تا حدود زیادی در محل قرارگیری خود، فیکس و ثابت شده و به آسانی جابجا نمی ‌گردند.
حتی در موارد خروج ترشح از گوش نیز، قابل استفاده می‌ باشند.
از مسافت‌های دور قابل دیده شدن و کنترل نمودن هستند.
در فصول سرد سال، علاوه­بر کاهش میزان صداها، می‌توان با استفاده از آن­ها گوش را نیز گرم نگه داشت.
برخورداری از قابلیت‌های یکسان و مساوی در جهت کم نمودن صدا برای تمامی افراد را دارا می ‌باشند.
معایب ایرماف یا روگوشی:
به دلیل تداخل مصرف آن با سایر لوازم محافظت فردی ازجمله کلاه و عینک از استقبال کمتری برخوردار شده است.
اگرچه مصرف ایرماف برای فصول سرد سال مانعی ندارد ولی استفاده‌ی آن در فصول گرم سبب گرم شدن بیش­از حد و تعریق در قسمت گوش‌ها می ‌گردد.
از لحاظ قیمت نسبت به سایر حفاظ‌ها از هزینه‌ی بالاتری برخوردار است.
در صورت وجود موی بلند در افراد و یا اندازه‌ی جمجمه‌ی غیر طبیعی، امکان مواجه شدن با مشکل وجود دارد.
مشخصه‌های یک گوشی محافظ سیستم شنوایی مناسب و کارآمد:
دقت نمایید تا گوشی‌های محافظ شنوایی متناسب با نوع و مدل شغل مورد نظر انتخاب شوند.

برای کارایی و عملکرد مناسب، بهتر است با مشورت افراد متخصص در این زمینه مانند متخصصین در حوزه‌ی بهداشت حرفه‌ای و یا طب کار، ابزارهای محافظ‌ شنوایی انتخاب و سپس استفاده گردند.

از نظر عملکرد و ایجاد حفاظت به اندازه‌ی کافی درست و مطلوب عمل نماید.

با سایر لوازم حفاظتی مورد مصرف افراد مغایرت و تداخل نداشته باشد.

مناسب با فضای کار و فعالیت باشد.

از نظر دما سازگار با محیط باشد.

قابلیت فراهم نمودن ملزومات شنیداری و یا ارتباطی را داشته باشد بدین ترتیب که افراد در هنگام استفاده از آنها، بتوانند زنگ خطر و یا سایر هشدارهای مربوطه در محیط کار را احساس نمایند.

از نظر راحتیِ استفاده، مورد پذیرش تمامی کارکنان قرار گیرد.

درضمن حتماً قبل و بعد از خرید اطلاعات و دستورالعمل‌های شرکت‌های تولید کننده این تجهیزات را چک نمایید.

توجه نمایید که اگر محیط کاری شما نیازمند گوشی‌های حفاظت شنوایی می باشد، حتماً نوع مناسب آن را که با شرایط خاص هر یک از کارکنان هماهنگی داشته و متناسب با گوش افراد می‌ باشد انتخاب نمایید و هرگز بکارگیری یک مدل گوشی برای تمامی کارکنان صحیح نبوده و به هیچ­وجه این امر توصیه نمی ‌شود.

برای تاثیر‌بخشی بیشتر و بهتر انواع مختلف محافظ‌های شنوایی باید حتماً آنها را به طور مکرر و بدون فاصله مصرف نمایید.

درضمن توجه نمایید تا هرگز هندزفری به جای گوشی حفاظتی استفاده نگردد چراکه به هیچ­عنوان کارایی آنها را ایجاد نخواهد کرد.

راه‌های مراقبت و نگهداری از گوشی‌های محافظتی سیستم شنوایی
در صورت کاهش و یا ازدست دادن میزان انعطاف بالشتک‌های گوشی، حتماً اقدام به تعویض به موقع آنها نمایید.
در صورت کشیده شدن بیش­از حد هدبندها روی سر و همچنین عدم قرارگیری درست گوشی‌ها، گوشی خود را عوض نمایید.
به طور دوره‌ای گوشی‌ خود را چک نموده و در صورت بروز آسیب و یا فرسودگی برای تعمیر و یا تعویض آن اقدام کنید.
دستورالعمل‌های شرکت‌های سازنده و تولید کننده گوشی‌ها را با دقت مطالعه کنید و انجام دهید.
اجزای روگوشی‌ها یا ایرماف‌ها قابل جداشدن هستند درصورت اقدام به تمیز نمودن آنها، حتماً این اجزا را ازهم جدا نمایید.
ایرماف‌ها قابلیت شستشو با آب گرم و مواد شوینده را دارند به شرطی که مواد کاهنده‌ی صدا، به هیچ­عنوان خیس نشوند.
می‌توانید برای ازبین بردن لایه‌های سخت چربی و همچنین آلودگی‌های روی بالشتک‌ها، آنها را با مسواک نرم تمیز نمایید.
با آگاهی و مطالعه اطلاعات و دستورات شرکت‌های تولیدی، حتماً از قابل شستشو بودن ایرپلاگ‌ها و یا توگوشی‌ها اطمینان حاصل نمایید.
بعد از عمل شستشو با فشار دادن بالشتک‌ها، آب اضافی آن را گرفته و سپس برای ادامه‌ی مراحل خشک شدن، آنها را در معرض هوا قرار دهید.

نرخ NNR یا نرخ کاهش صدا:
نرخ NNR درواقع شاخصی است که برطبق شرایط آزمایشگاهی تعیین می‌گردد و براساس آن شرکت‌های تولیدکننده‌ی گوشی‌های محافظتی شنوایی، میزان کاهش اصوات توسط این ابزارها را تعیین و بیان می ‌نمایند.

مجموعه وظایف کارفرمایان در قبال حفظ سیستم شنوایی افراد:
برنامه‌ریزی برای انجام تست‌های شنوایی دوره‌ای کارکنان و ثبت آنها در پرونده کاریشان.

مقایسه تست‌های شنوایی دوره‌ای افراد برای تشخیص میزان بهبود و یا ایجاد آسیب شنوایی کارکنان.

تشویق و ترغیب کارکنان به استفاده از وسایل و تجهیزات حفاظت شنوایی و همچنین برگزاری کلاس‌های آموزشی در این رابطه.

نکته‌ی پایانی اینکه همانطور که ذکر نمودیم در انتخاب تجهیزات و گوشی‌های حافظت شنوایی حتماً به رعایت مواردی از جمله راحتی کارکنان، میزان و شدت صداهای محیط کار، متناسب بودن با فضای کار و برخورداری از کیفیت مطلوب در جهت کاهش میزان اصوات، دقت کافی نمایید.

امروزه با وجود تولید انواع مختلف و متنوعی از گوشی‌های حفاظتی امر انتخاب این گوشی‌ها بسیار راحت گردیده است.